توحید بنی‌اسرائیل (قرآن)مهمترین پیام حضرت موسی علیه‌السلام به قوم بنی‌اسرائیل، توحید و یکتاپرستی بود. در این مقاله آیات مرتبط با توحید بنی‌اسرائیل معرفی می‌شوند. ۱ - توحید در مبارزه با فرعوناعتقاد و توکّل بنى‌اسرائيل به خداى يگانه، در مبارزه با فرعونیان: «وَقَالَ مُوسَى يَا قَوْمِ إِن كُنتُمْ آمَنتُم بِاللّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّسْلِمِينَ • فَقَالُواْ عَلَى اللّهِ تَوَكَّلْنَا ...؛ موسى گفت: اى قوم من! اگر شما به خدا ايمان آورده‌ايد، و تسلیم فرمان او هستيد، تنها بر او توكل كنيد. آنها گفتند: «تنها بر خدا توكّل داريم....» ۲ - اعتراف به توحیدبنیاسرائیلتوحيد بنی‌اسرائیل، مورد اعتراف فرعون: «وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنتُ أَنَّهُ لا إِلِهَ إِلاَّ الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَاْ مِنَ الْمُسْلِمِينَ؛سرانجام بنى‌اسرائيل را از دریا (رود عظيم نيل) عبور داديم؛ و فرعون و لشكريانش از سرِ ظلم و تجاوز، به دنبال آنها رفتند؛ تا زمانى كه غرقاب دامن او را گرفت، گفت: ايمان آوردم كه هيچ معبودى، جز كسى كه بنى‌اسرائيل به او ايمان آورده‌اند، وجود ندارد؛ و من از مسلمين هستم.» ۳ - توحید بعد از گمراهیبازگشت بنى‌اسرائيل به توحيد عبادى، پس از آگاهى از گمراهی خويش: «وَلَمَّا سُقِطَ فَي أَيْدِيهِمْ وَرَأَوْاْ أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمْ يَرْحَمْنَا رَبُّنَا وَيَغْفِرْ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ • وَالَّذِينَ عَمِلُواْ السَّيِّئَاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِن بَعْدِهَا وَآمَنُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ؛ و هنگامى كه حقيقت در دسترسشان قرار گرفت، و ديدند گمراه شده‌اند، گفتند: اگر پروردگارمان به ما رحم نكند، و ما را نيامرزد، بطور قطع از زیانکاران خواهيم بود. و كسانى كه گناه كردند، و بعد از آن توبه نمودند و ايمان آوردند، مشمول عفو او مى‌شوند؛ زيرا پروردگار تو، در پى آن، آمرزنده و مهربان است.» ۴ - متذکر ساختن به توحیدمتذكّر ساختن بنى‌اسرائيل به توحید، هدف موسى علیه‌السلام از مبارزه با سامری و خُرد كردن گوساله وى: «قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَيَاةِ أَن تَقُولَ لَا مِسَاسَ وَإِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَّنْ تُخْلَفَهُ وَانظُرْ إِلَى إِلَهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا لَّنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفًا • إِنَّمَا إِلَهُكُمُ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا؛ موسى گفت: برو، كه مجازات تو در زندگى دنيا اين است كه به مردم بگويى با من تماس نگيريد! و تو ميعادى از عذاب خدا دارى، كه هرگز از آن تخلّف نخواهد شد. اكنون به اين معبودت كه پيوسته آن را پرستش مى‌كردى؛ بنگر كه آن را مى‌سوزانيم؛ سپس تمام ذرّات آن را به دريا مى‌پاشيم. معبود شما تنها خداوند يگانه است كه جز او هيچ معبودى نيست؛ و علم او همه چيز را فرا گرفته است.» ظاهر آيات، نشان مى‌دهد كه اين آيه نيز سخن موسى علیه‌السلام است كه پس از واقعه براى قومش گفته است. ۵ - پیام آسمانی به بنیاسرائیلتوحيد، اصلى‌ترين پيام آسمانى موسى علیه‌السلام به بنى‌اسرائيل: «وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلاَّ تَتَّخِذُواْ مِن دُونِي وَكِيلًا؛ما به موسى کتاب آسمانی داديم؛ و آن را وسيله هدایت بنى‌اسرائيل ساختيم؛ و گفتيم: غير مرا تكيه‌گاه خود قرار ندهيد.» ۶ - مهمترین پیمان با بنیاسرائیلپايبندى به توحيد عبادى از مهمترين پيمان‌هاى خدا با بنى‌اسرائيل: «وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لاَ تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ...؛و به ياد آوريد زمانى را كه از بنى‌اسرائيل پیمان گرفتيم كه جز خداوند يگانه را پرستش نكنيد....» ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۳۵۱، برگرفته از مقاله «توحید بنی‌اسرائیل». |